Covid-19 có thúc đẩy robot ‘cướp’ việc của con người?
KINH TẾ
author12/08/2020 08:17

Phát triển công nghệ thường tốn kém và triển khai nó mạnh tay lúc này khi hàng loạt doanh nghiệp khó khăn có thể không phải ý tưởng hay.

Trong nhiều vấn đề gây sốc được nhắc đến do đại dịch, luôn có những cảnh báo về làn sóng tự động hóa mới ảnh hưởng đến công việc. Đại dịch đẩy các nhà tuyển dụng tới lựa chọn: tìm cách để nhân viên làm việc an toàn hoặc đóng cửa. Nhưng một số chọn cách khác – loại bỏ con người hoàn toàn.

Tốc độ tiến triển của tự động hóa trong vài lĩnh vực, như công trường và nhà kho, chắc chắn sẽ tăng. Tuy nhiên, về tổng thể, thất nghiệp hàng loạt do robot vẫn nên nằm gần cuối danh sách những điều lo lắng của người lao động.

Thế giới chỉ vừa mới hồi phục sau cơn sốt robophobia (nỗi lo sợ không hợp lý về robot). Những tiến bộ về robot và trí tuệ nhân tạo (AI) vào đầu những năm 2010, được mô tả một cách đáng lo ngại trên một số phương tiện truyền thông như thể cảnh báo về một làn sóng hủy diệt việc làm.

Thất nghiệp tăng cao sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu giai đoạn 2007-2009 làm tăng nỗi lo về khan hiếm việc làm. Lo ngại về robot trong suy thoái kinh tế cũng không hoàn toàn vô lý: các công ty dường như cắt giảm nhân sự trong suốt thời kỳ khủng hoảng. Chuyên gia Nir Jaimovich của Đại học Zurich và Henry Siu của Đại học British Columbia cho rằng, sự phục hồi của thị trường lao động đã trở nên yếu hơn trong những thập kỷ gần đây.

Tuy nhiên, lo lắng vẫn có thể hơi quá. Đến cuối thập kỷ, tình trạng thất nghiệp giảm mạnh và những chiếc xe không người lái đang gặp khó khăn với việc quẹo trái. Sự hoảng loạn thời gian trước về robot có vẻ giống như một sự kích động.

Thất nghiệp vì bị robot thay thế trong đại dịch không phải là nguyên nhân phổ biến. Ảnh: Otto Dettmer

Giờ đây, tỷ lệ thất nghiệp cao trở lại và các tiến bộ về công nghệ lần nữa tạo ra đợt sợ hãi mới. Vài tuần gần đây, những ví dụ hấp dẫn về khả năng của GPT-3 – một mô hình xử lý ngôn ngữ dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) được phát triển bởi OpenAI, – được thổi phồng trên Internet.

Các chiến lược đối phó đại dịch của các doanh nghiệp cũng là một nguyên nhân khác gây nên sự lo lắng. Những trường hợp về tự động hóa được tạo cảm hứng từ Covid-19 cũng rất dễ tìm thấy.

Nhiều công ty chuyển sang phần mềm tự động giải quyết công việc liên quan đến hồ sơ giấy tờ mà nhân viên làm việc tại nhà không thể xử lý được. Những công việc phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi từ khách hàng, như bệnh viện, cũng đang dùng chatbot làm trợ lý bổ sung cho con người. Mối quan tâm của các nhà tuyển dụng liên quan đến các nhiệm vụ tự động hóa trong môi trường rủi ro cao, như trong các lò mổ, được cho là đang gia tăng.

Tuy nhiên, các biện pháp giãn cách xã hội và sự sụp đổ tổng cầu sẽ kiềm hãm tiến trình tự động hóa này, có thể khiến nó diễn ra dần dần thay vì đột ngột tăng tốc. Ngoài ra, nhiều công việc, ngay cả những công việc thường được xem là “tay nghề thấp”, cũng đòi hỏi độ khéo tay và linh hoạt trong xã hội mà máy móc chưa thể sánh được.

Ví dụ, những nhân viên làm việc trong các ngành công nghiệp liên quan đến giao tiếp như trong các quán bar hoặc nhà hàng, hay trong các tiệm cắt tóc và làm móng đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Nhưng vẫn có rất ít ý định, hoặc quan tâm, đến việc thay thế họ bằng robot.

Ở New York, hàng ngàn nhân viên giao thông công cộng nhiễm virus và hàng chục người chết. Mặc dù có hàng tỷ USD đầu tư vào các phương tiện không người lái, nhưng máy tính vẫn không thể lái xe buýt qua các con đường đông đúc hỗn loạn.

Hơn nữa, tự động hóa chỉ là một trong những giải pháp công nghệ để các công ty vượt qua khủng hoảng lần này. Phổ biến hơn là cách gia tăng làm việc từ xa. Khoảng một nửa trong toàn bộ người Mỹ có việc làm trước khi bùng phát dịch đã làm việc từ xa vào tháng 5, theo một ước tính. Sự chuyển hướng ở vài công ty thậm chí là lâu dài. Nếu như cắt giảm được tổng chi phí và cho phép mọi người chuyển đến các thành phố rẻ hơn, làm việc từ xa có thể bảo toàn được công việc, do giảm bớt áp lực chi phí cho các công ty đang gặp khó khăn.

Phát triển và triển khai các công nghệ mới thường tốn kém. Ý định tự động hóa có thể bị thử thách sự cần thiết trong bối cảnh người thất nghiệp đang đông và sẵn sàng làm việc với mức lương thấp. Ví dụ, các lò mổ ở Mỹ – nơi thường thuê nhân công từ một nguồn lớn công nhân giá rẻ, nhiều người trong số họ là những người nhập cư trái phép – hiện ít sử dụng tự động hóa hơn so với các khu vực ở Bắc Âu.

Nạn thất nghiệp hàng loạt do công nghệ gây ra dường như không chắc xảy ra. Nhưng có một kịch bản mà trong đó Covid-19 có thể mở ra thời đại robot, nếu chi phí lao động bắt đầu tăng lên, bởi chuỗi cung ứng toàn cầu bị phá vỡ, hoặc tiền lương tối thiểu tăng. Việc di dời sản xuất có thể dẫn đến áp lực thay thế nhân công nước ngoài giá rẻ sang robot trong nước.

Giống như các cuộc khủng hoảng trong quá khứ, sự tàn phá kinh tế do đại dịch có thể tạo ra động lực thiết lập nền tảng xã hội mới, với mức lương tối thiểu cao hơn, phúc lợi hào phóng hơn.

Nếu chính sách sau đại dịch đề cao sự an toàn của nhân viên hơn và thời gian làm việc ít hơn, các công ty có thể thật sự đối mặt với việc thiếu nhân công. Điều này khả năng sẽ khiến hoạt động gặp khó hơn.

Chia sẻ:
Có thể bạn cũng thích
koleje-strahov-koleje (1).webp
Ký túc xá sinh viên Strahov của Trường Đại học Kỹ thuật Praha (ČVUT) cần hàng tỷ korun để cải tạo
Sinh viên của Trường Đại học Kỹ thuật Praha (ČVUT) danh tiếng đã phải sống nhiều năm trong điều kiện tồi tàn tại khu ký túc xá Strahov đang xuống cấp nghiêm trọng.
09-07-2025
trung-quocjpg-1751980836338.webp
Trung Quốc cảnh báo Mỹ về thuế quan
Dù Washington và Bắc Kinh đã đạt được khung thỏa thuận thương mại hồi tháng 6 để tạm gác căng thẳng, song nhiều chi tiết vẫn bỏ ngỏ.
08-07-2025
Screenshot 2025-07-08 093426.png
Một nhà máy sữa lâu đời của Séc chấm dứt hoạt động sau 152 năm, 100 người mất việc
Không chỉ các nhân viên mà cả người dân vùng Hodonín đều bị sốc trước thông tin nhà máy sữa địa phương sắp đóng cửa và chuyển toàn bộ sản xuất sang Đức.
08-07-2025
Screenshot 2025-07-08 092359.png
Người dân Séc yêu cầu bồi thường vì thiết bị điện hỏng và thực phẩm hư hỏng sau sự cố blackout
Sau sự cố mất điện diện rộng hôm thứ Sáu, các công ty bảo hiểm đến nay đã ghi nhận hàng chục trường hợp báo cáo thiệt hại. Theo người phát ngôn Jan Marek của công ty Generali Česká pojišťovna, phần lớn những thiệt hại này liên quan đến thiết bị điện bị hỏng hoặc bị cháy và thực phẩm bị hư hỏng.
08-07-2025
7718231.jpg
Ngành ẩm thực tính toán thiệt hại do blackout lên tới hàng chục triệu korun
Sự cố mất điện hôm thứ Sáu tại một phần lãnh thổ Séc đã gây ra thiệt hại hàng chục triệu korun cho ngành ẩm thực. Các nhà hàng, quán cà phê và quán rượu không chỉ mất doanh thu mà còn phải hủy bỏ nguyên liệu và thực phẩm.
08-07-2025
2025-07-07t145823z423339533rc2phfaltc2brtrmadp3usa-stocks-17519274111991161872671.jpg.webp
Chứng khoán Mỹ lao dốc, đồng USD tăng giá sau khi ông Trump đăng thư thuế quan
Thị trường chứng khoán Mỹ giảm mạnh ngay trong ngày đầu tuần khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đăng tải thư gửi 14 nước, thông báo về các mức thuế sẽ áp lên hàng hóa các nước này từ ngày 1-8.
08-07-2025
2025-07-04t213703z1782281489rc2xffaclfhwrtrmadp3usa-trump-17519249480271524152112.jpg.webp
Ông Trump công bố áp thuế từ 25 đến 40% lên 14 nước từ 1-8
Ông Trump tăng sức ép lên các đối tác thương mại của Mỹ khi đăng tải loạt thư thông báo mức thuế từ 25-40% mà Mỹ sẽ áp lên hàng hóa của 14 nước. Nhà Trắng đồng thời thông báo lùi thời hạn áp thuế đối ứng đến ngày 1-8.
08-07-2025
South-korea-yonhap-1751812038-7999-1751812203.webp
Hàn Quốc sắp phát tiền cho người dân
Giới chức Hàn Quốc sẽ phát tiền mặt cho tất cả người dân, tối thiểu 150.000 won (110 USD) vào ngày 21/7, nhằm kích thích tiêu dùng trong nước.
07-07-2025
img7054-1751815557507141217733-5971-7642-1751823166.webp
Tập đoàn thực phẩm hàng đầu thế giới muốn đưa Việt Nam thành trung tâm sản xuất
JBS - tập đoàn thực phẩm hàng đầu thế giới muốn đưa Việt Nam thành trung tâm sản xuất, phân phối trong khu vực và toàn cầu.
07-07-2025
Screenshot-2025-07-07-145828-1-5131-5329-1751875343.webp
Cổ phiếu Tesla giảm giá vì Elon Musk lập đảng mới
Nhà đầu tư lo ngại Musk xao nhãng Tesla, khiến cổ phiếu hãng này trên sàn Frankfurt đi xuống ngay khi mở cửa.
07-07-2025
Tin nổi bật
Séc: Lãi suất vay thế chấp đã tăng nhẹ
rust-cen-nemovitosti-zrychluje-kdy-zacne-narazet-na-slabsi-poptavku.jpg
Những người đang có ý định mua nhà riêng có thể gặp phải một thay đổi không mấy dễ chịu vào đầu tháng 7.
16 phút trước
Ký túc xá sinh viên Strahov của Trường Đại học Kỹ thuật Praha (ČVUT) cần hàng tỷ korun để cải tạo
koleje-strahov-koleje (1).webp
Sinh viên của Trường Đại học Kỹ thuật Praha (ČVUT) danh tiếng đã phải sống nhiều năm trong điều kiện tồi tàn tại khu ký túc xá Strahov đang xuống cấp nghiêm trọng.
24 phút trước
Viện Khí tượng Thủy văn Cộng hòa Séc đã hủy cảnh báo đỏ về mưa lũ
srazky.webp
Viện Khí tượng Thủy văn Cộng hòa Séc (ČHMÚ) đã hủy bỏ phần lớn các cảnh báo về mưa lớn và khả năng mực nước dâng trên vùng phía đông đất nước vào sáng thứ Tư, phù hợp với lượng mưa đã rơi và dự kiến. Hiện chỉ còn cảnh báo nhẹ nhất về mưa tại các khu vực phía đông.
29 phút trước
Sập cầu ở Ấn Độ, 10 người thiệt mạng
sap-cau-1752046807-3557-1752048159.webp
Ít nhất 10 người thiệt mạng sau khi một đoạn cây cầu ở bang Gujarat bị sập xuống sông, kéo theo nhiều phương tiện.
31 phút trước
Tập đoàn vũ khí khổng lồ của Séc khởi động việc sản xuất chung đạn pháo tại Ukraine
98danphao.jpg
Tập đoàn sản xuất quốc phòng Excalibur Army của Cộng hòa Séc – một trong những nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Ukraine – đã chính thức mở văn phòng tại Ukraine.
2 giờ trước
Lũ quét ở biên giới Trung Quốc - Nepal, ít nhất 8 người thiệt mạng
ap25189195052264-80607603238003911147061-36575330001459575315342.webp
Mưa lớn gây lũ quét tại vùng núi Himalaya khiến ít nhất 8 người chết và 31 người mất tích.
5 giờ trước
Số trẻ em đuối nước ở Séc đang gia tăng. Cảnh sát tăng cường kiểm soát sông hồ và chú ý cả đến người câu cá
54024452de8def4f714dae752cd642b4.jpg
Trong những ngày gần đây, cảnh sát trên khắp Cộng hòa Séc đang điều tra hàng loạt vụ trẻ em và thanh thiếu niên bị đuối nước.
5 giờ trước
Séc: Giới hạn tuổi để nội soi đại tràng phòng ngừa sẽ được hạ xuống – Quỹ bảo hiểm sẽ chi trả từ 45 tuổi
Screenshot 2025-07-08 101233.png
Từ năm tới, nội soi đại tràng nhằm mục đích phòng ngừa sẽ được bảo hiểm y tế chi trả cho người dân từ 45 tuổi trở lên, thay vì giới hạn cũ là 50 tuổi.
6 giờ trước
Các khu cắm trại tại Séc cấm chơi nhạc phát qua loa – Ai không chấp hành sẽ bị yêu cầu rời đi
Screenshot 2025-07-08 094140.png
Tại Cộng hòa Séc, các khu cắm trại ngày càng mạnh tay đấu tranh với tình trạng phát nhạc ồn ào từ loa di động, gây ảnh hưởng đến sự yên tĩnh của các du khách khác. Phần lớn khu trại hiện đã áp dụng lệnh cấm phát nhạc từ loa, không chỉ vào ban đêm mà cả suốt cả ngày. Người không tuân thủ yêu cầu sẽ phải lập tức rời khỏi khu trại.
6 giờ trước
Các thành phố của Séc xây dựng thêm hàng chục hồ bơi sinh thái
Screenshot 2025-07-08 093730.png
Tại Cộng hòa Séc, các hồ bơi sinh thái – hay còn gọi là "biotopy", đang ngày càng trở nên phổ biến. Đây là những hồ bơi nhân tạo, trong đó nước được làm sạch thông qua các quá trình sinh học tự nhiên, không sử dụng hóa chất hồ bơi như chlorine. Trên khắp đất nước đã có hàng chục biotopy cỡ lớn, và nhiều thành phố tiếp tục lên kế hoạch xây thêm.
6 giờ trước
® 2020-2025 TAMDA MEDIA z.s. Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.
Ghi rõ nguồn TAMDAMEDIA.eu khi phát hành lại thông tin từ website này
pencil