Kariko Katalin: Người phụ nữ đứng sau công nghệ mRNA điều chế vaccine Covid-19
Tin thế giới
author02/06/2021 08:51

Cuộc đời Kariko Katalin không có từ dễ dàng, nhưng đó là một câu chuyện về niềm tin vô điều kiện vào một ý tưởng có thể làm thay đổi cả thế giới.


Kariko Katalin, người phụ nữ từng bị chê cười, từng nhiều lần bị ngăn cản, thường xuyên bị sa thải, lí lịch của bà đầy rẫy những thất bại và đau khổ. Nhưng hôm nay, bà được coi là một trong những người phát minh ra công nghệ mRNA, từ đó tạo ra vaccine Covid-19 tiên tiến nhất thế giới.

Kariko Katalin. Ảnh: Euronews


Công nghệ mRNA là gì?

Vaccine công nghệ mRNA là loại vaccine ngừa Covid-19 được chờ đợi nhất. Cục Quản lí Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Mỹ đã đi tiên phong đón đầu và nhanh chóng phê duyệt loại vaccine này.

So với công nghệ truyền thống, mRNA hứa hẹn hiệu quả hơn, nhanh hơn, an toàn hơn, ít tác dụng phụ hơn; có thể so sánh sự khác biệt giống như xe máy và chuyên cơ.

Khái niệm mRNA được học từ lớp 9, bài giảng sinh học đã dạy mRNA có chức năng truyền đạt thông tin quy định cấu trúc của protein.

Chữ m = messenger = thông tin.

Để dễ hiểu, có thể hình dung quá trình tổng hợp mỗi protein trong cơ thể con người giống như giải một bài toán phức tạp, mRNA trở thành cuốn sổ tay những công thức toán học.

Nếu con người tạo ra được vaccine dưới dạng mRNA nhân tạo, khi tiêm vào cơ thể, mRNA sẽ nguỵ trang giống như “kẻ trộm” lẻn vào nhưng không đánh thức “chủ nhà”, nó âm thầm xây dựng một hệ thống phòng thủ là những protein kháng thể, để khi virus tấn công sẽ bị hệ thống ấy tiêu diệt.

mRNA thôi thúc, ám ảnh Kariko Katalin

Kariko Katalin bị ám ảnh bởi mRNA, bà hiểu đây là loại RNA rất đặc biệt, nó nắm tất cả bí quyết tạo ra hàng tỉ tỉ protein trong cơ thể con người. Về mặt lí thuyết, khoa học hoàn toàn có thể điều khiển mRNA để tạo ra loại protein có chủ đích, làm được điều đó thì mRNA trở thành vũ khí mạnh nhất khống chế hàng loạt bệnh tật.

Nhưng đó chỉ là lí thuyết. Sự hiểu biết về mRNA vào những năm 1980 vẫn còn rất hạn chế. Về mặt nguyên tắc, khi tiêm mRNA vào cơ thể con người, thì đó là dị nguyên, nên ngay lập tức hệ thống phòng thủ của cơ thể sẽ phá huỷ trước khi mRNA thực hiện các chức năng nhiệm vụ. Nghĩa là vaccine mRNA dù nguỵ trang tài tình đến mấy thì vẫn là “kẻ trộm”, khi đột nhập nó sẽ đánh thức “chủ nhà” vây bắt và tiêu diệt. Nhưng điều nghiêm trọng hơn, đó là cơ thể con người chống lại “kẻ trộm” theo cách bản năng quá mạnh mẽ, tạo ra phản ứng miễn dịch nghiêm trọng, có nguy cơ tử vong.

Sau rất nhiều thất bại, hầu hết các nhà khoa học đã bỏ cuộc, chẳng ai còn quan tâm đến mRNA, kiến thức đó lăn lóc trên trang sách giáo khoa sinh học lớp 9 và lớp 10, để học sinh thi cử với những câu hỏi nhàm chán.

Kariko Katalin không nản chí, vẫn tiếp tục lao vào nghiên cứu. Mọi nỗ lực đã được đền đáp khi công trình của Katalin gây được sự chú ý của 2 công ty non trẻ Moderna (Canada) và BioNTech (Đức), sau đó, ông lớn Pfizer (Mỹ) quyết định đầu tư sản xuất vaccine Covid-19 theo công nghệ mRNA. Điều đó được ví như trúng một vé du hành lên sao Hỏa.

Công nghệ mRNA sẽ không dừng lại ở sản xuất vaccine, mà trong tương lai không xa, hàng loạt “dịch bệnh” như ung thư, đột quỵ, hay các bệnh hiểm nghèo khác cũng hứa hẹn sẽ được “thanh toán”.

Cuộc đời chìm nổi của Kariko Katalin

Kariko Katalin sinh ngày 17/1/1955 ở Szolnok (Hungary), trong một ngôi nhà tranh không có tiện nghi, nhưng đầy đủ tình thương của tổ ấm gia đình. Kariko Katalin thừa hưởng gene yêu thích sinh học của bố là người làm nghề bán thịt lợn, gene kiên trì nghiên cứu của mẹ là một kế toán viên, và được truyền cảm hứng say mê sinh học từ các giáo viên tại ngôi trường mà bà theo học.

Do hoàn cảnh nghèo khó, Kariko Katalin dốc hết tâm lực trong những năm đại học, bà giành được học bổng Cộng hoà Nhân dân Hungary, học bổng danh giá nhất lúc bấy giờ. Katalin tiếp tục học lên tiến sĩ, rồi làm việc tại trung tâm nghiên cứu sinh học của Học viện Khoa học Hungary ở Szeged.

Kariko Katalin theo đuổi công nghệ mRNA. Đó là lĩnh vực đòi hỏi phải đầu tư rất nhiều tiền của. Hungary những năm 1980 là quốc gia tự do cởi mở nhất trong khối Liên Xô cũ, nhưng cũng chẳng có tiền để tài trợ cho những nghiên cứu lớn.

Kariko Katalin bị mất việc ở tuổi 30. Ban đầu bà tìm việc làm ở khối châu Âu, nhưng không nơi nào chịu nhận, bởi Katalin chẳng có thành tích khoa học gì đáng kể.

Vào một buổi chiều năm 1985, Kariko Katalin cùng chồng đưa con gái 2 tuổi của họ rời đất nước Hungary, tìm đường đến Mỹ. Tài sản duy nhất có giá trị là chiếc ô tô cũ, bán được 900 bảng Anh ở chợ đen. Để mang trót lọt số tiền ấy, Kariko Katalin phải rạch con gấu bông đồ chơi của con gái, nhét 900 bảng vào, rồi khâu lại.

Thời gian đầu ở Mỹ, Kariko Katalin được nhận vào làm việc tại Đại học Temple, nhưng chẳng bao lâu sau nhóm của bà bị giải tán vì không có kinh phí tài trợ. Năm 1989, Kariko Katalin làm ở khoa dược Đại học Pennsylvania. Mặc dù là giáo sư chính thức, nhưng đây là thời gian khó khăn nhất, lương rất thấp và không ai tin bà. Mọi thứ trở nên tội tệ hơn vào năm 1995, Kariko không nhận được tài trợ, không tìm nổi dự án và Đại học Pennsylvania quyết định sa thải bà.

Đó là quãng thời gian kinh khủng. Căn phòng Kariko Katalin ở bị dột nát trong mỗi cơn mưa chiều tối. Bà lại vừa bị chẩn đoán mắc căn bệnh ung thư trong khi chồng bà ở Hungary và không thể đến Mỹ vì vấn đề visa. Công việc dành bao nhiêu thời gian và tâm huyết dường như đang tuột khỏi tầm tay.

“Tôi bắt đầu nghi ngờ rằng có lẽ mình không giỏi, mình không thông minh. Tôi cố gắng tự nhủ rằng mọi thứ đã ở đây, tôi chỉ cần thực hiện các thí nghiệm tốt hơn”, Kariko Katalin nói.

Bước ngoặt

Vào năm 1998, Kariko Katalin cuối cùng đã nhận được khoản tiền tài trợ 100.000 USD đầu tiên.

Thật kì lạ, năm đó bà cũng gặp được một người đàn ông của cuộc đời. Đó là buổi chiều định mệnh, Kariko Katalin đi photo tài liệu, bà gặp Drew Weissmen, một người đồng nghiệp mới vừa từ Viện Y tế Quốc gia chuyển đến.

Trong lúc chờ, Kariko Katalin kể với Weissmen về ý tưởng tạo ra mRNA. Ngay lập tức Weissmen nhìn thấy trước mắt mình là một khối tài sản vô giá. Weissmen quyết định đầu tư, cộng tác cùng Kariko Katalin, quyết tâm phát triển công nghệ mRNA trong lĩnh vực y sinh học.

Vào năm 2005, mRNA phiên bản module suy yếu ra đời. Sau khi đọc công trình nghiên cứu, Derrick Rossi, một chuyên gia tế bào gốc Canada đang làm nghiên cứu sinh tại Đại học Stanford đã vô cùng kinh ngạc. Thời cơ đã đến. Nhận thấy cơ hội kinh doanh siêu lợi nhuận, Rossi âm thầm lặng lẽ tìm vốn đầu tư, ông thành lập một công ty bé nhỏ, lấy tên là Moderna.

Tại Đức, một nhóm nghiên cứu mới cũng phát hiện ra tiềm năng của Kariko Katalin, công ty mới BioNTech được thành lập, lấy trụ sở tại Mỹ. Năm 2013, BioNTech thuê Karko Katalin làm chuyên gia cao cấp mRNA.

Moderna và BioNTech chưa làm được gì nhiều cho đến năm 2020, khi đại dịch Covid-19 bùng nổ, Moderna thúc đẩy sản xuất vaccine theo công nghệ mRNA, thêm công ty BioNTech được Pfizer đầu tư hàng tỉ USD quyết tâm biến ý tưởng của Kariko Katalin thành hiện thực./.

(Nguồn: VOV)

Chia sẻ:
Có thể bạn cũng thích
GvPV1IQW4AAJfXL.jfif
Đại sứ quán Mỹ ở Praha kêu gọi người xin thị thực công khai mạng xã hội khi đệ đơn
Đại sứ quán Mỹ tại Praha đang kêu gọi những người xin thị thực không định cư, bao gồm sinh viên và khách trao đổi, công khai các tài khoản mạng xã hội của mình để phục vụ công tác kiểm tra an ninh quốc gia, phù hợp với chính sách do chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố.
10-07-2025
policie-nemecko.webp
Dân cư thị trấn nhỏ ở Đức bị băng nhóm thanh thiếu niên khủng bố. Cảnh sát bất lực, người dân thành lập lực lượng dân phòng
Trong nhiều tháng qua, người dân bị một băng nhóm thanh thiếu niên khủng bố mà không hề lo sợ hậu quả pháp lý.
10-07-2025
2025-06-23t135514z76618851rc2c8faegkxmrtrmadp3russia-mali-1752060804779340200163.jpg.webp
Nga nói gì về thông tin 'ông Trump từng dọa đánh bom Matxcơva'?
Đài CNN hôm 8-7 trích dẫn ghi âm, trong đó Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã cảnh báo ông Putin về việc sẽ ném bom Matxcơva nếu Nga tấn công Ukraine.
10-07-2025
phao-binh-ukraine-17521090238772006666155.png
Mỹ nối lại việc chuyển vũ khí cho Ukraine sau đòn tập kích bằng drone kỷ lục của Nga
Mỹ đang chuyển giao đạn pháo 155mm và đạn pháo phản lực phóng loạt cho Ukraine, sau khi Tổng thống Donald Trump khẳng định sẽ gửi thêm vũ khí tự vệ cho Kiev.
10-07-2025
drone-1752106612639290199363.jpg.webp
Ukraine nói Nga đang tấn công Kiev, gây hỏa hoạn và nhiều tiếng nổ lớn
Báo The Kyiv Independent đăng tin: 'Đêm thứ hai liên tiếp, tiếng nổ và báo động không kích đã làm rung chuyển thủ đô Kiev và các thành phố xa tiền tuyến, khi Nga tấn công quy mô lớn khắp Ukraine ngày 10-7'.
10-07-2025
trump-thue-quan-17521046171511459874273.jpg
Tin tức thế giới 10-7: Ông Trump áp thuế 50% với Brazil; Cựu tổng thống Yoon lại bị bắt
Ông Trump áp thuế nặng với Brazil; Cựu tổng thống Hàn Quốc Yoon lại bị bắt; Mỹ và Ukraine bàn cách trừng phạt Nga nặng hơn; Mỹ thúc đẩy quan hệ với các nước châu Phi... là một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng 10-7.
10-07-2025
3610831b67558e0bd744.jpg
Hồng tỷ Nam Kinh là ai mà có thể lừa tình 1.691 đàn ông?
Hồng tỷ Nam Kinh là cái tên đang gây náo động dư luận Trung Quốc với vụ lừa tình 1.691 đàn ông, người này là ai, nhờ đâu mà có thể tác quái đến vậy?
10-07-2025
Phát ngôn Nga.webp
Nga nói gì về thông tin 'ông Trump từng dọa đánh bom Matxcơva'?
Đài CNN hôm 8-7 trích dẫn ghi âm, trong đó Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã cảnh báo ông Putin về việc sẽ ném bom Matxcơva nếu Nga tấn công Ukraine.
09-07-2025
Lính cứu hỏa Nga.webp
Ba Lan báo động phòng không cao nhất khi Nga tập kích Ukraine
Ba Lan báo động phòng không cấp cao nhất, triển khai tiêm kích trong đêm khi Nga tập kích tên lửa và máy bay không người lái vào Ukraine.
09-07-2025
Tháo giày ở cổng an ninh.webp
Mỹ bỏ quy định cởi giày khi qua cửa an ninh sân bay
Sau gần 20 năm áp dụng, hành khách tại các sân bay Mỹ không còn bắt buộc phải tháo giày khi làm thủ tục kiểm tra an ninh.
09-07-2025
Tin nổi bật
Bộ Nội vụ Séc phát hiện cuộc tấn công mạng vào hệ thống của cơ quan
shutterstock-360099731.jpeg
Bộ Nội vụ Séc đã phát hiện cuộc tấn công mạng vào hệ thống của cơ quan. Bộ trưởng Vít Rakušan (STAN) cho biết hệ thống đã bị ngắt kết nối sau khi phát hiện sự cố. Vụ việc được đánh giá là nghiêm trọng, tuy nhiên không có dữ liệu cá nhân hay thông tin quan trọng, bí mật nào bị rò rỉ.
9 phút trước
Đại sứ quán Mỹ ở Praha kêu gọi người xin thị thực công khai mạng xã hội khi đệ đơn
GvPV1IQW4AAJfXL.jfif
Đại sứ quán Mỹ tại Praha đang kêu gọi những người xin thị thực không định cư, bao gồm sinh viên và khách trao đổi, công khai các tài khoản mạng xã hội của mình để phục vụ công tác kiểm tra an ninh quốc gia, phù hợp với chính sách do chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố.
25 phút trước
Người đàn ông phê ma túy chạy xe đạp ăn cắp, bỏ trốn cảnh sát trong đường hầm ngược chiều
e3a3c5f1-39ba-45a5-87d0-df2edba36e05.jpg
Cảnh sát Praha vừa trải qua một cuộc truy đuổi kỳ lạ khi phát hiện một người đàn ông đi xe đạp có dấu hiệu đáng ngờ. Khi họ cố gắng yêu cầu dừng lại, người đàn ông lập tức bỏ chạy. Hành động nguy hiểm nhất xảy ra khi anh ta đi ngược chiều trong đường hầm.
một giờ trước
Trong nửa cuối tuần này thời tiết tại Séc sẽ nhiều mây kèm theo mưa rải rác
1559050268_P201905280655701.jpg
Cuối tuần này, thời tiết tại Séc chủ yếu sẽ có mây nhiều, kèm theo mưa rào và mưa nhỏ rải rác. Nhiệt độ cao nhất vào buổi chiều dao động trong khoảng 20 độ C, riêng ở vùng đông bắc còn lạnh hơn, vào thứ Bảy chỉ khoảng 16 độ C. Nhiệt độ sẽ bắt đầu tiến gần mức 25 độ C vào Chủ nhật, khi lượng mưa và mây giảm bớt.
3 giờ trước
Pháo tự hành Séc đặt mua của Pháp có nguy cơ không đáp ứng yêu cầu của quân đội
01ECoH.webp
Theo Bộ Quốc phòng, pháo tự hành Caesar do Pháp sản xuất mà Cộng hòa Séc đã đặt mua có thể không đáp ứng được một số thông số kỹ thuật then chốt mà quân đội yêu cầu.
3 giờ trước
Hai em nhỏ ở Kojetín nghỉ học hàng trăm tiết, cha mẹ đối mặt với án tù 2 năm
ilustracni-skola-trida.webp
Cha mẹ của hai em nhỏ vị thành niên ở vùng Kojetín đang đối mặt với nguy cơ bị kết án hai năm tù giam vì không cho con đi học đầy đủ.
4 giờ trước
Dân cư thị trấn nhỏ ở Đức bị băng nhóm thanh thiếu niên khủng bố. Cảnh sát bất lực, người dân thành lập lực lượng dân phòng
policie-nemecko.webp
Trong nhiều tháng qua, người dân bị một băng nhóm thanh thiếu niên khủng bố mà không hề lo sợ hậu quả pháp lý.
4 giờ trước
Praha hủy kế hoạch xây dựng trung tâm khủng hoảng ở Smíchov
d10a74f3-beda-4d92-b4d7-18afbc9e169f.jpg
Thành phố Praha cuối cùng đã quyết định không xây dựng trung tâm khủng hoảng tại Smíchov vì các chính trị gia không thể thống nhất được các điều kiện.
6 giờ trước
Séc: Phát hiện khu dân cư khoảng 2.300 năm tuổi trên xa lộ D35
004229aa-fd9b-4557-822d-e017299641dd.jpg
Các nhà khảo cổ học tại Hradec Králové đã công bố một phát hiện độc đáo trong khu vực dự kiến xây dựng tuyến đường cao tốc D35. Đó là một khu dân cư có niên đại từ thời kỳ La Tène, thuộc thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên.
6 giờ trước
Nga nói gì về thông tin 'ông Trump từng dọa đánh bom Matxcơva'?
2025-06-23t135514z76618851rc2c8faegkxmrtrmadp3russia-mali-1752060804779340200163.jpg.webp
Đài CNN hôm 8-7 trích dẫn ghi âm, trong đó Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã cảnh báo ông Putin về việc sẽ ném bom Matxcơva nếu Nga tấn công Ukraine.
6 giờ trước
® 2020-2025 TAMDA MEDIA z.s. Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.
Ghi rõ nguồn TAMDAMEDIA.eu khi phát hành lại thông tin từ website này
pencil