Khi đại dịch bắt đầu, giá nguyên liệu thô để chế biến bữa ăn sáng đã tăng mạnh tạo lo ngại đẩy giá thực phẩm toàn cầu lên cao.
Giá hợp đồng tương lai của cà phê, sữa, đường, lúa mỳ, yến mạch, nước cam đã tăng trung bình 28% so với năm 2019 trên thị trường giao dịch Mỹ. Với những người ăn thịt, việc thêm thịt lợn vào danh sách này sẽ đẩy giá trung bình bữa sáng lên 32%.
Các nhà phân tích cho biết, chi phí nguyên liệu thô chỉ chiếm một phần trong tổng giá của sản phẩm tại siêu thị hoặc nhà hàng. Nhưng phần chi phí tăng thêm có thể đã được chuyển sang người tiêu dùng.
Trong vài tháng qua, một loạt các công ty thực phẩm như Nestlé (Thuỵ Sỹ), Anglo-Dutch Unilever đã thông báo tăng giá sản phẩm khi giá nguyên liệu đầu vào tăng. Giá lương thực leo thang đã trở thành vấn đề chính trị ở một số nước đang phát triển như Ethiopia và Nigeria cũng như tác động đến giá tiêu dùng ở các nước phát triển.
“Lạm phát giá lương thực đang diễn ra ở nhiều nơi”, Abdolreza Abbassian, nhà kinh tế cấp cao tại FAO cho biết. Chỉ số giá lương thực của FAO (theo dõi thay đổi giá cả hàng tháng của 5 loại thực phẩm chính trên thị trường quốc tế) hồi tháng 4 đã đạt mức cao nhất trong một thập kỷ.
Nhu cầu mạnh mẽ từ Trung Quốc, chính phủ các nước tăng dự trữ ngũ cốc kể từ khi bùng phát Covid-19 và thời tiết khô hạn ở các nước chủ chốt xuất khẩu mặt hàng này đều góp phần đẩy giá nông sản tăng.
Giá lúa mỳ tăng 16% kể từ đầu năm ngoái trong khi giá ngô tăng hơn 60%. Giá ngô tăng cao hơn vì nhu cầu mua của Trung Quốc, điều này khiến giá các loại ngũ cốc thay thế, bao gồm lúa mỳ, tăng theo. Giá bơ cũng tăng cao.
Carlos Mera, nhà phân tích của Rabobank cho biết, xu hướng tích trữ hàng hoá hồi đầu năm ngoái khi đại dịch xuất hiện đã giảm xuống. Tuy nhiên, nhu cầu về dự trữ hàng tồn kho vẫn mạnh mẽ.
Uỷ ban châu Âu nhận xét, giá xuất khẩu toàn cầu đã tăng một phần ba trong năm 2020. Đối với các nước nhập khẩu lượng lớn thực phẩm, ví dụ Ai Cập và Pakistan, chi phí vận chuyển tăng mạnh đã khiến nguyên liệu tăng giá. Chỉ số Baltic Dry (chỉ số thuê tàu hàng khô Baltic, được công bố hàng ngày để đánh giá mức phí thuê tàu chở các mặt hàng nguyên liệu thô như ngũ cốc, quặng sắt, than…) đã đạt mức cao nhất trong hơn 10 năm qua, do nhu cầu hàng hoá cao đột biến và “nút thắt cổ chai” trong vận chuyển vì Covid-19.
Quá trình tắc nghẽn khi vận chuyển đã hạn chế nguồn cung hạt cà phê khiến chi phí của các nhà máy sản xuất, các quán cà phê bị đội lên. Giá hợp đồng tương lai cà phê Arabica đang ở mức cao nhất trong 4 năm, trong tình cảnh Brazil, nơi cung cấp lớn nhất thế giới, phải siết chặt nguồn cung vì hạn hán.
Hợp đồng tương lai sữa cũng biến động trong 18 tháng qua. Hiện tại, mặt hàng này có giá cao hơn 12% so với mức trung bình ghi nhận năm 2019. Nhu cầu về sữa của Trung Quốc rất mạnh trong năm qua, theo John Lancaster tại công ty môi giới hàng hoá StoneX. Đầu tuần này, nhà xuất khẩu sữa lớn nhất thế giới, Công ty Fonterra (New Zealand) dự báo giá sữa có thể đạt mức kỷ lục trong năm tới.
Hợp đồng tương lai của đường cũng tăng 25% kể từ đầu năm 2020, trong khi giá nước cam tăng 20% so với cùng kỳ. Giá dầu thực vật cao hơn cũng có thể khiến các món ăn chiên rán đắt hơn. Giá dầu đậu nành tăng 90% kể từ đầu năm ngoái trong khi hạt đậu nành tăng gần 60%.
Ở các nước đang phát triển, sự tăng giá thực phẩm sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn. Theo World Bank, người nghèo cùng cực là nhóm đối tượng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhóm này đã tăng lên khoảng 90 triệu người trong đại dịch.
Hợp đồng giá ngô tương lai dùng để chế biến pap – loại cháo ngô phổ biến ở nhiều vùng châu Phi đã tăng 16% trên sàn giao dịch Nam Phi trong 18 tháng qua. Với gạo, nguyên liệu chính trong các bữa ăn ở nhiều nước châu Á, đã tăng hơn 30%.
“Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi không phải là bữa sáng hôm nay mà là bữa sáng ngày mai”, Abbassian nói.
(Nguồn: Vnexpress/Theo FT)
