Nhiều người sẽ nghĩ rằng người Việt và Giáng sinh chẳng liên quan gì đến nhau. Trong trường hợp cộng đồng người Việt ở Séc thì đó là một nhầm lẫn lớn – cây thông Noel với họ không hề lạ lẫm, salad khoai tây cũng vậy. Chỉ là cá chép rán đôi khi được chấm nước mắm, schnitzel thì gắp bằng đũa, và trong bữa tối đêm Giáng sinh nhiều nhà còn có thêm nem rán. Ý nghĩa của Giáng sinh đối với người Việt vẫn giống như với người Séc – được ở bên những người thân yêu.

Nhiếp ảnh gia kiêm doanh nhân Daniela Smržová sinh ra trong gia đình lai. Mẹ là người Việt miền Bắc, bố là người Séc. Cô và em gái đều sinh ra tại Séc, nên Giáng sinh từ nhỏ đã chủ yếu “theo kiểu Séc”. Ngay cả mẹ họ – bà Binh Smržová, cũng là dịch giả nổi tiếng và gương mặt quen thuộc của cộng đồng người Việt – đã coi các truyền thống địa phương như của chính mình.

“Cổ điển phải có cá chép trong bồn tắm, vảy cá để lấy may, chuông reo, quà tặng và nhịn ăn để thấy ‘con lợn vàng’. Giờ nghĩ lại thì thấy buồn cười, nhưng hồi nhỏ hai chị em em nghiêm túc lắm,” cô kể với nhật báo Aktuálně.cz. Daniela hiện là nhiếp ảnh gia gốc Séc–Việt và điều hành một công ty sản xuất nội dung và tổ chức sự kiện.

Theo thời gian, Giáng sinh trong nhà cô trở thành cuộc gặp gỡ tự nhiên của hai nền văn hóa và mang màu sắc châu Á rõ hơn. Thể hiện rõ nhất là trên bàn ăn – không chỉ ở việc vừa có bát sứ nhỏ ăn cơm kiểu Việt, vừa có đĩa to kiểu Séc.

“Thỉnh thoảng bọn em cười vì những chuyện nhỏ xíu – chẳng hạn như lúc mẹ em ăn schnitzel bằng đũa,” nhiếp ảnh gia Daniela Smržová kể với tòa soạn.
 

“Bên cạnh cá chép hoặc schnitzel, trên bàn tối Giáng sinh còn có nem rán và cả bun chả (thịt ba chỉ nướng kiểu Việt). Và thỉnh thoảng những chuyện nhỏ làm bọn em bật cười – ví dụ mẹ ăn schnitzel bằng đũa, hoặc cơm lúc nào cũng được mặc định là món ‘ăn kèm’ với mọi thứ,” Daniela mô tả không khí bữa tối Noel trong nhà.

Chính từ những chi tiết nhỏ ấy, cô càng cảm nhận rõ hơn việc bản sắc của mình là sự kết hợp của hai thế giới. “Và chúng kết hợp với nhau bất ngờ là rất ổn. Với em, Giáng sinh không chỉ là truyền thống. Đó là cảm giác được ở nhà, được bao quanh bởi những người mình yêu thương,” cô nói thêm.

Podcaster Thuy Duong Trinh tuy sinh ra ở Việt Nam nhưng cũng không bỏ qua Giáng sinh. “Bọn em vẫn đón, nhưng có chỉnh sửa đôi chút. Bữa tối có salad và schnitzel với cá chép, nhưng làm kiểu Việt. Cá chép rán không tẩm bột, chiên giòn tự nhiên và chấm nước mắm pha tỏi,” cô nói với phóng viên.

Không thể thiếu cả súp cá chép, nhưng nấu theo kiểu Việt. “Mẹ em cho cả dứa vào, trứng cá và sữa cá vẫn để nguyên,” người dẫn Viet Cast bổ sung. Dù với cô, Giáng sinh không mang ý nghĩa văn hóa hay tôn giáo quá lớn, cô vẫn khẳng định quan trọng nhất là dịp được ngồi lại với gia đình.

Và không thể thiếu niềm vui cho lũ trẻ, những người háo hức nhất trong mùa này. “Ánh mắt trẻ con sáng rực, đó mới là lý do chính khiến mình làm tất cả,” Thuy Duong nói với Aktuálně.cz.

Không phải người Việt nào cũng ăn được cá chép, nên nhiều nhà chọn schnitzel với salad khoai tây. “Nhà em ăn cá chép một lần rồi thôi, không hợp lắm,” kiến trúc sư Thu Ha Matoušková chia sẻ. Tuy nhiên, cô công nhận là cùng chồng và em bé, họ có lẽ sẽ dần tham gia nhiều phong tục Giáng sinh truyền thống hơn. “Năm nay bọn em đã đi dạo tối và dự thánh lễ nửa đêm,” cô nói thêm.

“Ông già Noel kiểu Việt” cho các dì, các chú người Séc

Nhiều người Việt lại không thể hình dung Giáng sinh nếu thiếu đi “các dì, các bà người Séc” của mình. Thường chính những người trông trẻ, giúp việc hay bảo mẫu đó đã giúp gia đình Việt Nam trải nghiệm trọn vẹn các ngày lễ với đủ phong tục, tập quán và món ăn.

“Thực đơn tối Giáng sinh của tụi em gồm kulajda (súp kem thì là, nấm), schnitzel thịt lợn, schnitzel cá chép và salad khoai tây. Mà còn phải chừa chỗ cho bánh kẹo, và phần salad khoai tây thừa thường dùng làm chlebíčky (bánh mì kẹp kiểu Séc). Khi chỉ còn bố mẹ tự xoay xở, mọi thứ hay ‘toang’. Bố mẹ cố gắng nhưng nhiều lúc thật sự không biết phải làm Giáng sinh thế nào. Em nhớ có lần bố đi vắng, và bữa tối Giáng sinh của bọn em chỉ là xúc xích kẹp bánh mì,” Vo Tu Anh từ tổ chức TamLy kể lại.

Để có một mùa Giáng sinh “chuẩn Séc” như vậy, cô phải về Domažlice với “dì người Séc” của mình. Còn ở nhà riêng thì hầu như không có dấu vết gì của lễ hội: không trang trí cây thông, bánh kẹo thì nhận từ khách hàng hoặc bạn bè.

“Ông già Noel kiểu Việt cho dì và chú bao giờ cũng mang ít nhất là gạo, cà phê Việt Nam và bia. Ăn xong vẫn có chuông reo, dù tụi em đều trên 20 tuổi rồi. Hồi trước tụi em còn thả thuyền làm từ vỏ quả óc chó, ngắm cá chép trong bồn tắm, học đàn các bài hát Giáng sinh trên piano, và đến giờ vẫn đổ chì, xem phim cổ tích và ‘nhồi’ bánh kẹo. Giáng sinh với bọn em là do dì và chú người Séc tạo ra, và đó là khoảng thời gian mà ngay cả người Việt như tụi em cũng có thể chậm lại, tận hưởng sự bình yên. Em thật lòng biết ơn họ vì điều đó,” Tu Anh gửi lời tới những người đã chăm sóc mình.

Giáng sinh – trước hết là vì niềm vui trẻ nhỏ

Lập trình viên Tuan Anh Nguyen thì trước đây gần như bỏ qua hoàn toàn Giáng sinh. Bước ngoặt chỉ đến khi anh lấy vợ người Séc và có con. Anh không muốn cướp mất lễ hội này khỏi tuổi thơ con mình. “Với trẻ nhỏ, đây là khoảng thời gian đẹp nhất trong năm, nên đương nhiên là mình muốn góp phần tạo nên điều đó. Nhà em cũng có cây thông, nhưng là cây giả thôi,” anh nói với Aktuálně.cz.

Ở nhà anh, đêm Noel có phần “lai” rõ rệt – gốc Việt khó mà giấu được. “Nhà em có salad khoai tây, nhưng không thích cá chép, nên thường ăn cùng nem rán. Trên bàn cũng luôn có trái cây nhiệt đới – năm nào cũng trúng mùa hồng giòn,” anh mô tả.

Doanh nhân Praha Ducco Hoang thì lại rất “chuẩn Séc” trong việc đón Giáng sinh. Anh sống ở Séc từ nhỏ và coi nơi đây là quê hương, bất chấp gốc gác châu Á.

“Bọn em giữ truyền thống Séc – có cây thông, quà tặng, tối xem phim cổ tích. Đồng thời, yếu tố Việt Nam và Séc hòa trộn tự nhiên, chủ yếu trong đồ ăn. Với em, Giáng sinh không nằm ở việc trên bàn có món gì, mà ở bầu không khí trong nhà,” anh nói với phóng viên.

Gia đình anh đón Giáng sinh như khoảng thời gian có thể cho phép mình sống chậm hơn. “Vui nhất vẫn là lũ trẻ. Chúng chờ quà, chờ đèn, và nhất là khoảng thời gian cả nhà ở bên nhau nhiều hơn. Quà thì theo truyền thống vẫn là do ‘Ježíšek’ (Chúa Hài Đồng) mang tới, và bọn em muốn giữ niềm tin trẻ con đó càng lâu càng tốt. Về sau, em mong các con vẫn giữ được mối liên hệ với cả hai nền văn hóa – biết mình đến từ đâu, và đồng thời cảm thấy đây chính là nhà của chúng,” Hoang kết lại.

Theo zpravy.aktualne.cz