Thanh tra Thương mại Cộng hòa Séc đã siết chặt các biện pháp xử phạt đối với các chuỗi siêu thị vì vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là quy định về việc công bố giảm giá. 

Trong quý đầu tiên của năm nay, Penny Market đã nhận mức phạt cao nhất. Các án phạt có hiệu lực pháp lý lên tới gần 17 triệu korun. Trước tình hình này, nhà bán lẻ đã tiến hành điều chỉnh lại bảng giá, và Billa cũng có động thái tương tự.

Việc thu hút khách hàng bằng những mức giảm giá "sốc" từ một mức giá "thông thường hoặc trước đó" đầy mơ hồ, thay vì giảm từ mức giá thấp nhất trong 30 ngày gần nhất như luật quy định, đã là một chiêu trò quen thuộc của các siêu thị trong nhiều năm qua. Ngay cả năm nay, các chuỗi vẫn không từ bỏ cách làm này, dù đã thua kiện tại tòa và ngày càng bị công chúng chỉ trích mạnh mẽ hơn.

Trong quý I, thanh tra đã xác nhận và phạt tổng cộng 28 trường hợp vi phạm luật, với tổng số tiền phạt lên tới 20,84 triệu korun. Dù số lượng án phạt ít hơn 26 trường hợp so với quý cuối cùng của năm ngoái, nhưng các thanh tra đã mạnh tay tăng mức phạt, trong khi cùng kỳ năm ngoái tổng số tiền phạt chỉ đạt 6 triệu korun.

Cụ thể, Penny Market hiện nhận 9 án phạt từ các cơ quan thanh tra khu vực, với tổng số tiền lên tới 16,9 triệu korun. Đứng thứ hai trong danh sách vi phạm là Albert, với 4 án phạt trị giá tổng cộng 2,4 triệu korun. Billa cũng phải nộp phạt hơn 1 triệu korun. Các mức phạt dành cho Kaufland, Lidl và Globus thấp hơn.

"Trong quý đầu tiên, không có bất kỳ quyết định nào có hiệu lực pháp lý về việc phạt đối với công ty Tesco," giám đốc trung ương của thanh tra, ông Jan Štěpánek, cho biết.

Các án phạt có hiệu lực pháp lý lần này là mức kỷ lục. Một khoản phạt 4 triệu korun đã được Thanh tra khu vực Ústí nad Labem (phụ trách vùng Ústecký và Liberecký) áp đặt cho Penny Market. Ngoài ra, còn có một số án phạt khác với số tiền xấp xỉ 3 triệu korun. Theo quy định của pháp luật, mức phạt tối đa có thể lên tới 5 triệu korun.

“Khoản phạt 4 triệu korun hiện là mức cao nhất từng được áp dụng cho Penny Market, đồng thời tổng số tiền phạt có hiệu lực trong giai đoạn này cũng đạt mức kỷ lục,” người phát ngôn của Thanh tra, ông František Kotrba, xác nhận với báo Novinky.

Các án phạt này liên quan đến những hành vi vi phạm mà các chuỗi siêu thị đã mắc phải trước đó, chủ yếu vào năm ngoái và cả năm kia. Cơ quan chức năng cũng nhắc lại rằng Penny Market đã đạt lợi nhuận hơn 918 triệu korun vào năm kia, điều này cho thấy ngay cả khoản phạt kỷ lục hiện tại cũng hoàn toàn không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Danh sách các án phạt có hiệu lực đối với các chuỗi siêu thị trong quý I năm 2025:

Penny Market: 9 án phạt, tổng cộng 16.889.000 Kč

Albert: 4 án phạt, tổng cộng 2.430.000 Kč

Billa: 5 án phạt, tổng cộng 1.045.000 Kč

Kaufland: 4 án phạt, tổng cộng 175.000 Kč

Lidl: 4 án phạt, tổng cộng 280.000 Kč

Globus: 2 án phạt, tổng cộng 18.000 Kč

Nguồn: ČOI (Thanh tra thương mại Séc)

Mặc dù thanh tra cũng có xử phạt những vi phạm khác như bán rượu hay pháo hoa cho người chưa đủ tuổi, nhưng trong các văn bản xử phạt dài hàng chục trang, các hành vi gian lận liên quan đến tính toán giảm giá sai lệch vẫn chiếm đa số.

Một ví dụ điển hình: vào tháng 10 năm ngoái tại siêu thị Penny ở Zlín, nước ép Relax được bán với giá 26,90 korun. Trên nhãn ghi rõ là giảm giá 48%, tính toán từ mức giá gốc 51,90 korun. Tuy nhiên, theo luật, mức giá tham chiếu đúng phải là giá thấp nhất trong 30 ngày gần nhất — tức 24,90 korun. Như vậy, thực chất sản phẩm này không hề được giảm giá, ngược lại giá bán thực tế còn cao hơn giá cũ đến 2 korun.

Trong những trường hợp khác, các chuỗi siêu thị cũng dùng chiêu bài "giá trước đó" để quảng cáo giảm giá, trong khi nếu tính toán theo đúng quy định (so với giá thấp nhất trong 30 ngày qua) thì mức giảm thực chất bằng... 0%.

Thủ thuật phổ biến của các cửa hàng là in đậm mức giá "thường hoặc trước đó" và phần trăm giảm giá, trong khi giá tham chiếu thực tế trong 30 ngày lại được in nhỏ xíu, khó thấy. Những chiêu trò nửa vời kiểu “lách luật” này đều đã bị thanh tra xử lý nghiêm.

Bộ quy tắc mới về cách tính giảm giá đã có hiệu lực tại Cộng hòa Séc từ tháng 1 năm 2023. Các chuỗi siêu thị khi đó đã cố gắng tận dụng sơ hở của luật — dù luật yêu cầu phải công bố giá thấp nhất trong vòng 30 ngày, nhưng không nói rõ rằng phần trăm giảm giá phải được tính từ mức giá đó. Tuy nhiên, vào mùa thu năm ngoái, Tòa án Công lý của Liên minh Châu Âu (ECJ) đã ra phán quyết khẳng định rằng việc tính toán phần trăm giảm giá nhất định phải dựa trên mức giá thấp nhất trong 30 ngày.

Tuy nhiên, hiện nay có vẻ như các nhà bán lẻ đang dần từ bỏ những chiêu trò trước đây. Không chỉ ở các cửa hàng Penny Market tại Praha, mà nhiều nơi khác cũng đã thay đổi bảng giá trên kệ hàng. Việc sản phẩm đang được giảm giá hiện chỉ được thể hiện bằng màu đỏ của bảng giá. Những thông tin gây hiểu lầm về "giá thông thường" – mà gần như không ai thực sự hiểu nó có nghĩa gì – cũng như con số phần trăm giảm giá đã biến mất.

“Chúng tôi chú trọng đến việc đảm bảo khách hàng có đầy đủ thông tin quan trọng phù hợp với quy định pháp luật. Với các sản phẩm khuyến mãi, chúng tôi công bố giá giảm hiện tại, giá thấp nhất trong 30 ngày gần nhất và thời gian áp dụng chương trình,” bà Martina Dvořáková – người phát ngôn truyền thông của Penny – chia sẻ với Novinky.

Việc thay đổi cách hiển thị giá khuyến mãi ở các cửa hàng Penny đã diễn ra từ tháng trước. Hiện tại, chuỗi này gần như không còn dùng phần trăm để biểu thị mức giảm, ngoại trừ một vài trường hợp, ví dụ như đồ ăn sẵn đóng hộp. Vì theo quy định, hàng hóa dễ hư hỏng được miễn trừ khỏi quy tắc “30 ngày” khi áp dụng giảm giá. Tuy nhiên, luật lại không xác định rõ ràng cụ thể mặt hàng nào nằm trong nhóm này.

Tại Billa, hiện vẫn có một số sản phẩm như phô mai được giảm giá có ghi rõ phần trăm, trong khi bảng giá đỏ ở rượu vang khuyến mãi chỉ ghi “giá của chúng tôi”. Nhưng thông tin về mức giá trước khi giảm thì lại không có.

“Việc một số chuỗi siêu thị từ bỏ các phương thức cũ có thể là để đánh giá lại tình hình mới và tìm ra chiến lược phù hợp nhất trong việc công bố giá và mức giảm,” chuyên gia marketing Robert Le Veneur nhận định với Novinky.

Theo ông, thực tế nhiều công ty hiện nay đã tính toán kỹ lưỡng xem liệu việc nộp phạt có xứng đáng hay không, nếu điều đó dẫn đến tăng lợi nhuận thì họ vẫn sẵn sàng chấp nhận.

(Theo Novinky)