Giá bất động sản tăng và các khoản trả góp thế chấp cao đã khiến một số người Séc lựa chọn sống trong nhà thuê. Chi phí thuê nhà hiện rẻ hơn so với việc trả góp cùng một căn hộ cho ngân hàng. Ở Praha hoặc Brno, mức chênh lệch này đã đủ lớn để đầu tư vào các lĩnh vực khác, chẳng hạn như cổ phiếu và có vẻ như xu hướng này sẽ không thay đổi trong vài tháng tới.

Ông Michal Skořepa, chuyên gia kinh tế tại Česká spořitelna, nhận xét với Novinky: “Cụ thể tại Praha, khoảng cách tài chính giữa hai lựa chọn (thuê nhà và mua nhà) lớn đến mức để thu hẹp cần lãi suất thế chấp giảm sâu xuống dưới 2%.” Tuy nhiên, khả năng này gần như không xảy ra, khi lãi suất hiện tại khoảng 4,5%, và các chuyên gia dự đoán trong năm tới sẽ không giảm nhiều, nếu có chỉ giảm rất nhỏ.

Dữ liệu tháng 10 từ trang bất động sản Sreality.cz cho thấy, một căn hộ 70 m² tại Praha có giá hơn 10 triệu korun. Với khoản thế chấp chiếm 80% giá trị căn hộ, mức thanh toán hàng tháng khoảng 39.000 korun. Người vay cũng cần tích lũy trước khoảng 2 triệu korun để ngân hàng chấp thuận khoản vay.

Trong khi đó, chi phí thuê trung bình cho cùng căn hộ 70 m² tại Praha là khoảng 28.000 korun/tháng, tức thấp hơn khoảng 11.000 korun/tháng so với khoản trả góp mua nhà. Chi phí ban đầu khi thuê, chủ yếu là tiền đặt cọc hoàn lại, thường bằng ba tháng tiền thuê.
Tình hình tương tự ở Brno và Ostrava: thuê nhà rẻ hơn mua nhà, nhưng còn phụ thuộc vào địa phương

Tại Brno, khoản chênh lệch giữa trả góp thế chấp hàng tháng và tiền thuê căn hộ 70 m² khoảng 10.000 korun/tháng. Ở Ostrava, nơi giá bất động sản thuộc hàng thấp nhất ở Séc, tiền thuê rẻ hơn khoảng 1.200 korun/tháng so với trả góp mua nhà.

Ở một số thành phố nhỏ có nhu cầu bất động sản không cao, mua nhà bằng thế chấp có thể lợi hơn. 

Do đó, một số người đi thuê nhà sử dụng khoản tiết kiệm này để đầu tư vào các lĩnh vực khác như cổ phiếu. Nhưng đồng thời cũng có nhiều người dùng khoản tiết kiệm được từ thuê nhà cho chi tiêu hàng ngày thay vì đầu tư, khiến lợi thế từ việc thuê rẻ hơn có thể biến mất. Tại Praha và Brno, khoản chi quá lớn có thể khiến nhà đầu tư cân nhắc các hình thức sinh lời khác. Ví dụ, năm nay, chỉ số chứng khoán Mỹ S&P 500 đem lại lợi nhuận cao hơn so với việc mua căn hộ.

Ông Michal Skořepa nhận xét rằng việc đánh giá có nên mua nhà bằng thế chấp hay thuê nhà, đồng thời cân nhắc đầu tư, là rất cá nhân và bị chi phối bởi nhiều yếu tố: “Tính toán phụ thuộc vào các giả định về diễn biến giá bất động sản, tiền thuê, lãi suất, thời gian đầu tư, lợi suất từ các tài sản khác, và những yếu tố tương tự.”

Trong những năm gần đây, giá thuê tăng nhanh trong khi lãi suất thế chấp giảm nhẹ, dường như ủng hộ việc mua nhà. Tuy nhiên, giá bất động sản tăng mạnh khiến khoản trả góp hàng tháng vẫn không rẻ hơn tiền thuê nhà ngay cả với lãi suất thuận lợi.

Do đó, Skořepa hoài nghi về việc tỷ lệ giữa trả góp thế chấp và tiền thuê nhà sẽ đảo chiều, và ông cho rằng điều này chỉ có thể xảy ra ở các vùng giá bất động sản rất thấp, như Bắc Morava hoặc Karlovarsko.

(Theo Novinky)