Kiwi thuộc về New Zealand hay Trung Quốc?
KINH TẾ, Kinh tế thế giới
author21/06/2021 11:00

Cuộc chiến xung quanh quyền kiểm soát giống kiwi Gold3 thượng hạng phần nào hé lộ “xung đột” trong quan hệ giữa New Zealand và Trung Quốc.

Kiwi, loại trái cây phổ biến trong siêu thị cũng như tại bữa cơm của người dân nhiều quốc gia trên thế giới, là một trong những mặt hàng xuất khẩu giá trị nhất của New Zealand.

Giữa thập niên 2010, một người trồng kiwi đã âm thầm mang bí mật về giống kiwi vàng Gold3 của New Zealand bán cho Trung Quốc. Nhờ đó, hàng nghìn ha vườn trồng kiwi vàng trái phép đã mọc lên ở Trung Quốc, đe dọa quyền sở hữu trí tuệ của New Zealand với loại trái cây này.

Cuộc chiến xung quanh quyền kiểm soát giống kiwi Gold3 lúc này đang nóng lên, phần nào hé lộ “xung đột” trong quan hệ giữa New Zealand và Trung Quốc, theo Guardian.

Quả kiwi “thần thánh”

Kiwi là ngành kinh doanh quan trọng tại New Zealand. Zespri, gã khổng lồ sản xuất kiwi của New Zealand, đạt doanh thu 2,6 tỷ USD trong năm 2020.

Giống kiwi giá trị nhất của Zespri là Sungold, một loại kiwi vàng từng cứu toàn bộ ngành trồng trọt và chế biến kiwi của New Zealand khỏi thảm họa sụp đổ.

Năm 2010, các vườn trồng kiwi trên khắp New Zealand bị tàn phá nặng nề bởi một loại bệnh mới có tên PSA. Dịch bệnh khi đó mang lại một cơn ác mộng thực sự cho nền kinh tế đất nước, khiến New Zealand chịu thiệt hại 624 triệu USD.

Các giống kiwi vàng mới được phát triển khi đó thuộc nhóm chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Zespri và các nhà tài trợ rót hàng triệu USD để nghiên cứu một giải pháp thay thế. Từ 50.000 giống ban đầu, các chuyên gia nông nghiệp đã rút xuống chỉ còn 40 giống, và sau đó 4 giống kiwi được chọn trồng thử nghiệm. Từ những thử nghiệm đó, giống Gold3 ra đời và nhanh chóng nổi danh trên thị trường với tên gọi Sungold.Giống kiwi Gold3 giá trị nhất của New Zealand.

trung quoc danh cap tai san tri tue anh 2
Giống kiwi Gold3 giá trị nhất của New Zealand. Ảnh: Guardian.

Các đặc tính của Gold3 đại diện cho tất cả những gì tinh túy nhất của quả kiwi: rắn chắc và hấp dẫn khi ở trên kệ, ngọt ngào với hương thơm dễ chịu, giàu vitamin C, chi phí sản xuất rẻ và năng suất cao.

Quan trọng hơn cả, nó có khả năng chống chịu dịch bệnh PSA đã tàn phá ngành nông nghiệp New Zealand trước đó.

Sungold trở thành con gà đẻ trứng vàng cho Zespri. Công ty này nhanh chóng đăng ký bảo hộ quyền sở hữu độc quyền kiwi Sungold tại mọi quốc gia trên thế giới.

Từ đây, kiwi vàng đã hoàn toàn thay thế kiwi xanh trở thành mũi nhọn xuất khẩu của New Zealand. Ngành công nghiệp kiwi của New Zealand phục hồi, một phần lớn công lao thuộc về Sungold.

Bí mật lọt vào tay Trung Quốc

Những năm tháng lao đao của Zespri tưởng như đã qua, nhưng tới 2016, một tin đồn không hề dễ chịu xuất hiện: Sungold đang được trồng ở Trung Quốc. Zespri nhanh chóng thuê thám tử tư tiến hành điều tra, xác nhận tin đồn là sự thật.

Cuộc điều tra của Zespri cuối cùng truy vết đến Haoyu Gao, một doanh nhân từng mua trang trại kiwi ở Opotiki, một thị trấn nhỏ ở Vịnh Plenty, New Zealand.

Tài liệu từ tòa án cho thấy Gao buôn lậu một lô mầm cây kiwi tới Tứ Xuyên. Mỗi mầm cây được phía Trung Quốc mua lại với giá gần 42.000 USD. Gao bác bỏ mọi cáo buộc sai phạm. Dù vậy, tòa án tối cao New Zealand phán quyết yêu cầu Gao bồi thường 9,7 triệu USD.

Zespri thắng trận chiến pháp lý với Gao, nhưng thua cuộc chiến bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và ngăn không để Gold3 được trồng ở Trung Quốc.Kiwi của Zespri được bán ở Trung Quốc.

trung quoc danh cap tai san tri tue anh 3
Kiwi của Zespri được bán ở Trung Quốc. Ảnh: Xinhua.

Nỗ lực khởi động một cuộc chiến pháp lý khác ở Trung Quốc sau đó thất bại, một phần bởi chính quyền Bắc Kinh không thể hiện thiện chí, mặt khác giống Gold3 đã được trồng tràn lan tại nước sở tại.

Trong một báo cáo mới được công bố, Zespri cho biết các khu vực trồng trọt trái phép giống Gold3 đã tăng gấp đôi kể từ 2019, và hiện lên tới 5.200 hectare.

“Nếu cứ theo chiều hướng này, giống Gold3 trồng trái phép sẽ nhanh chóng ngập tràn Trung Quốc”, báo cáo cho biết.

Theo tính toán của Zespri, Trung Quốc sản xuất 30-90 triệu thùng kiwi Gold3 mỗi năm. Trong mùa kiwi năm ngoái, lượng kiwi Gold3 New Zealand xuất khẩu sang Trung Quốc cũng chỉ đạt 30 triệu thùng.

Thế khó của New Zealand

Có một điều trớ trêu mà New Zealand phải đối mặt trước tình trạng giống kiwi Gold3 đang được trồng trái phép tại Trung Quốc. Thực tế, kiwi ban đầu có xuất xứ từ Trung Quốc. Loài cây ăn trái này chỉ được đưa tới New Zealand vào năm 1904.

Điều kiện khí hậu tại New Zealand giúp quả kiwi phát triển mạnh mẽ. New Zealand bắt đầu xuất khẩu kiwi từ thập niên 1950. Các nhà xuất khẩu đã có một ý tưởng “thiên tài” khi đặt cho loại trái cây này cái tên “kiwi” theo tên loài chim đặc hữu của New Zealand, bởi vẻ ngoài màu nâu xù xì giống lông chim.

Trong con mắt đa phần người dân thế giới, quả kiwi dần trở thành biểu tượng của New Zealand.Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern thăm một cơ sở đóng gói kiwi. Ảnh: Getty.

trung quoc danh cap tai san tri tue anh 4
Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern thăm một cơ sở đóng gói kiwi. Ảnh: Getty.

Vài thập kỷ trước, Trung Quốc không có nguồn lực để phản đối việc một giống cây của chính họ trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực mang tính biểu tượng của quốc gia khác. Nhưng câu chuyện giờ đây đã hoàn toàn khác.

Lúc này, New Zealand đang ở thế yếu. Zespri đã đề xuất một giải pháp táo bạo cho các nông dân trồng kiwi ở New Zealand, đó là “nếu không thể đánh bại đối thủ, hãy mua lại đối thủ, hay ít nhất là hợp tác với họ”.

Thay vì khởi kiện các trang trại trồng kiwi trái phép ở Trung Quốc, Zespri đề xuất chiến lược thử nghiệm kéo dài một năm. Theo đó, công ty New Zealand sẽ mua lại toàn bộ kiwi Gold3 sản xuất ở Trung Quốc, sau đó tiếp thị chúng dưới thương hiệu Zespri.

Tuần tới, nông dân trồng kiwi New Zealand sẽ bỏ phiếu để quyết định họ có ủng hộ phương án mà Zespri đang đề xuất hay không.

Nguyên tắc hay thực dụng?

Cuộc xung đột quanh quả kiwi càng làm nổi bật những tranh cãi về hai lựa chọn, giữa “duy trì tính nguyên tắc” hay “theo đuổi chủ nghĩa thực dụng” trong cách tiếp cận của New Zealand với Trung Quốc.

Cuộc chiến kiwi cũng cho thấy những quốc gia có vị thế địa chính trị nhỏ vấp phải khó khăn như thế nào khi va chạm một cường quốc.

“Từ ‘nhỏ càng cho thấy chúng ta lớn cỡ nào. Chúng ta chỉ là một cái chấm” Andrew Gillespie, chuyên gia về luật quốc tế tại Đại học Victoria, nhận xét.

Ông Gillespie cho rằng việc theo đuổi tranh chấp một cách cứng rắn có thể chọc giận Bắc Kinh.

“Chúng ta có thể thắng trên lý thuyết, nhưng thường thì cái giá của thắng lợi lớn hơn những gì ta thu được”, ông Gillespie nhận xét.

Nếu muốn giải quyết rốt ráo vụ tranh chấp, New Zealand rút cuộc có thể mắc kẹt trong “cơn bão lớn” mà hậu quả cuối cùng có thể tồi tệ hơn nhiều thay vì chỉ là vấn đề quyền sở hữu trí tuệ đơn thuần, giáo sư Gillespie nhận định.

Xung đột với Trung Quốc là một rủi ro mà chính phủ cũng như giới công nghiệp New Zealand nhận thức sâu sắc. Ngoại trưởng New Zealand Nanaia Mahuta hồi tháng 5 cũng từng cảnh báo các nhà xuất khẩu về “cơn bão lớn” nếu chọc giận Bắc Kinh.Ngoại trưởng New Zealand Nanaia Mahuta cảnh báo nguy cơ xung đột với Trung Quốc.

trung quoc danh cap tai san tri tue anh 5
Ngoại trưởng New Zealand Nanaia Mahuta cảnh báo nguy cơ xung đột với Trung Quốc. Ảnh: Getty.

“Đây là một phép thử thực sự cho quan hệ song phương”, tiến sĩ Hongzhi Gao, phó giáo sư kinh doanh quốc tế từ Đại học Victoria, nhận xét.

Về phía Trung Quốc, câu hỏi chủ chốt là thiện chí chính trị của Bắc Kinh lớn đến mức nào, theo giáo sư Jason Young, chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Victoria.

“Chính phủ trung ương Trung Quốc có những cam kết mạnh mẽ về phát triển, đặc biệt là phát triển nông thôn, và xóa đói giảm nghèo ở trong nước”, ông Young nói.

Điều này đồng nghĩa Bắc Kinh không sẵn sàng mạnh tay với các nông dân chỉ vì họ đang trồng một loại kiwi với năng suất cao và được ưa chuộng.

Dựa trên lập luận này, Zespri đề xuất biện pháp ít đối đầu hơn, “tìm kiếm một giải pháp thương mại, có thể là liên kết với phía Trung Quốc, mang đến cơ hội khả dĩ nhất đạt được một kết quả có lợi”. Để giải pháp này phát huy hiệu quả, nó cần bảo đảm hai bên cùng có lợi, Zespri cho biết.

“Đó là cách tiếp cận khá ngây thơ. Họ đang dựa vào nhà chức trách địa phương để bảo vệ lợi ích của mình. Nếu nhà chức trách địa phương không bảo vệ thì họ sẽ định làm gì?”, phó giáo sư Hongzhi Gao nhận xét về đề xuất hợp tác của Zespri.

Rõ ràng việc trồng kiwi Sungold ở Trung Quốc diễn ra dưới sự cho phép ngầm của chính quyền sở tại, và “những trang trại quy mô lớn không phải cá biệt”, ông Gao cho biết.

Bắc Kinh có thể cảm nhận được sức ép cần bảo vệ hình ảnh quốc tế. Tuy nhiên, quan chức chính quyền địa phương không chịu mấy tác động từ những khái niệm như nghĩa vụ hay danh tiếng quốc tế của đất nước.

“Quan chức địa phương không quan tâm về hiệp định thương mại với New Zealand. Họ (các doanh nghiệp New Zealand) không có nhiều công cụ để lôi kéo chính quyền sở tại về phía mình, bởi quan chức địa phương sẽ đứng về phía nông dân Trung Quốc”, ông Gao nói.

(Nguồn: Zing)

Chia sẻ:
Có thể bạn cũng thích
2.jpg
Liberec chuẩn bị xây dựng một khu dân cư hiện đại mới
Trong những năm tới, Liberec sẽ mở rộng thêm một khu dân cư mới dành cho gần 1.500 người. Khu Nová Kunratická sẽ được xây dựng ở ngoại ô thành phố với hơn 600 căn hộ được hoàn thành qua 8 giai đoạn.
06-07-2025
thu-tuong-brazil-xuat-khau-17517696616451859097165.jpg
Việt Nam xuất khẩu cá tra, ba sa và rô phi sang Brazil, hướng tới thương hiệu cà phê chung
Việc xuất khẩu gạo cho Brazil thông qua hiệp định đảm bảo an ninh lương thực cho xứ samba. Hai bên cũng thúc đẩy hình thành liên minh sản xuất và xuất khẩu cà phê, xây dựng thương hiệu chung.
06-07-2025
tai-khoan-chung-khoan-thang-6202520250705082844.png.webp
Khoảng 10% dân số Việt Nam có tài khoản chứng khoán
Luỹ kế từ đầu năm 2025, số lượng tài khoản của nhà đầu tư trong nước đã tăng thêm gần 1 triệu đơn vị. Đến cuối tháng 6, nhà đầu tư cá nhân trong nước có tổng cộng hơn 10,2 triệu tài khoản, tương đương 10% dân số, hoàn thành mục tiêu trước thời hạn 2025 và đang hướng đến 11 triệu tài khoản vào năm 2030.
05-07-2025
anh-1751648284-8501-1751648362.webp
Bộ trưởng Tài chính: Tăng trưởng GDP ít nhất 8% trong nửa cuối năm
Tăng trưởng 6 tháng đầu năm tiệm cận kịch bản đề ra là 7,58%, trong khi nửa cuối năm có thể đạt mục tiêu tối thiểu 8%, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng.
05-07-2025
image.png
GDP quý II tăng 7,96%
Tốc độ tăng trưởng kinh tế quý II ước đạt 7,96%, tăng cao thứ hai trong giai đoạn 2020-2025.
05-07-2025
indonesia-1751687351-175168741-1637-1159-1751687550.webp
Indonesia đề xuất giảm thuế với hàng Mỹ xuống gần 0%
Quan chức đàm phán Indonesia đề xuất giảm thuế với hàng xuất khẩu chủ chốt của Mỹ xuống gần 0%, đồng thời tăng mua máy bay, nông sản Mỹ.
05-07-2025
thu-mytto-17516806477251914477757.jpg.webp
Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỉ USD tiền thuế nhập khẩu trong tháng đầu áp thuế toàn cầu
Doanh thu từ thuế nhập khẩu của Mỹ đạt kỷ lục 24,2 tỉ USD trong tháng 5 - tháng đầu tiên áp dụng mức thuế 10% toàn cầu theo chính sách thương mại của ông Trump.
05-07-2025
afp20250627643h2nav1highresuspresidentdonaldtrumpholdsnewsconferenceonsupr-1751671829388593032742.jpg
Ông Trump tuyên bố sắp tăng thuế lên đến 70% với một số quốc gia
Ông Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế mới lên tới 70% đối với một số nước từ ngày 1-8, trong bối cảnh thời hạn đàm phán thương mại do Nhà Trắng đặt ra sắp kết thúc và chỉ có ít đối tác đạt được thỏa thuận với Mỹ.
05-07-2025
shutterstock_521338063.jpg
Ước tính lạm phát tại Séc trong tháng 6 đạt 2,9%
Theo ước tính sơ bộ của Văn phòng Thống kê Séc, tỷ lệ lạm phát tại Séc trong tháng 6 đã tăng 2,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, lạm phát tiếp tục tăng tốc từ mức 2,4% của tháng 5. So với tháng trước, giá cả trong tháng 6 đã tăng 0,3%.
04-07-2025
image.png
Giá USD tiếp tục đi lên
Tỷ giá trên thị trường ngân hàng có phiên thứ hai tăng hết biên độ, lập đỉnh 26.371 đồng đổi một USD, hiện cao hơn 3,2% so với đầu năm.
04-07-2025
Tin nổi bật
Cảnh sát Séc tìm kiếm cháu trai 16 tuổi của nam diễn viên Rychlý. Trước đó, cậu bé từng cố gắng tự tử
patrani.jpeg
Cảnh sát tại Dobřichovice và khu vực lân cận đang khẩn trương tìm kiếm Jáchym Rychlý – một thiếu niên 16 tuổi đã bỏ nhà ra đi sau khi cãi nhau với mẹ.
5 giờ trước
Cha và con trai mất tích sau chuyến đi thuyền đạp trên hồ Eibsee, Đức
e28822ba-4752-4b35-b53b-2e1fb0cd70de_w1920_r1.778_fpx48.75_fpy45.webp
Một chuyến đi chơi thuyền vào mùa hè đã trở thành bi kịch: Một người cha và cậu con trai sáu tuổi của ông đã bị chìm dưới hồ Eibsee thuộc bang Bayern (Đức) và đến nay vẫn đang mất tích.
5 giờ trước
Mất điện diện rộng tại Séc: Chuyện gì đã xảy ra và vì sao? 7 câu hỏi và trả lời liên quan sự cố hiếm xảy ra này
9521645.jpg
Vào chiều thứ Sáu, 4.7, một sự cố mất điện lớn đã làm tê liệt cả Cộng hòa Séc. Tại nhiều vùng, tàu điện, tàu hỏa và metro đã dừng hoạt động; nhiều nhà máy, cửa hàng, cơ sở kinh doanh, trạm xăng, đèn giao thông và các dịch vụ phụ thuộc vào điện khác không thể hoạt động. Lực lượng cứu hỏa đã phải giải cứu người dân mắc kẹt trong thang máy; một số bệnh viện phải vận hành bằng nguồn dự phòng.
14 giờ trước
Không chỉ ở Séc, bệnh ghẻ đang lan rộng khắp châu Âu: Cách điều trị truyền thống mất dần hiệu quả
zakozka-svrabova-svrab.webp
Sự gia tăng gần đây về số ca mắc bệnh ghẻ tại Cộng hòa Séc phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn. Theo các nghiên cứu khoa học khu vực, báo cáo của các bác sĩ và tin từ truyền thông, căn bệnh da liễu gây ngứa này đang ngày càng phổ biến ở châu Âu, dù chưa có một thống kê tổng hợp đầy đủ.
14 giờ trước
Luật mới của Séc sẽ giúp đơn giản hóa việc ly hôn và giành quyền nuôi con
shutterstock-by-pixelshot-qgbjr.webp
Luật sửa đổi cũng dự kiến cấm hình phạt thể xác và siết chặt quy định về việc không trả tiền cấp dưỡng trẻ em, dù vẫn còn lo ngại về khả năng bị lợi dụng.
14 giờ trước
Hãng hàng không Ryanair tăng kích thước hành lý xách tay miễn phí cho hành khách
skynews-ryanair-money-blog_6893485.jpg
Hãng hàng không giá rẻ lớn nhất châu Âu tuyên bố rằng họ sẽ tăng mức hành lý xách tay miễn phí lên thêm 20% trong tuần này.
14 giờ trước
Liberec chuẩn bị xây dựng một khu dân cư hiện đại mới
2.jpg
Trong những năm tới, Liberec sẽ mở rộng thêm một khu dân cư mới dành cho gần 1.500 người. Khu Nová Kunratická sẽ được xây dựng ở ngoại ô thành phố với hơn 600 căn hộ được hoàn thành qua 8 giai đoạn.
14 giờ trước
Người Séc không còn mặn mà với việc ăn ở nhà hàng
a7e08b41-14ad-4e30-be69-e9e6e7194f2b.jpg
Trong các cuộc khủng hoảng, giá thực phẩm và năng lượng cao đã buộc người dân Séc phải chi tiêu một cách tiết kiệm. Tuy nhiên, hiện tại người dân lại bắt đầu tiêu xài nhiều hơn và mua sắm cả những thứ chỉ để làm vui bản thân.
14 giờ trước
Bệnh ghẻ đang có xu hướng lây lan khắp CH Séc
Svrab-8.jpg
Bệnh ghẻ đang có xu hướng lây lan khắp Cộng hòa Séc, nhưng theo Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung ương, người dân không cần lo ngại về tình trạng khan hiếm thuốc, nguồn cung thuốc hiện vẫn đủ đáp ứng nhu cầu điều trị.
14 giờ trước
Zlín thay đổi hàng loạt đèn tín hiệu giao thông tại chỗ giao nhau
81035226-a316-458e-94c7-75ce439b792c.jpg
Thành phố Zlín đang tiến hành thay mới hàng loạt đèn tín hiệu giao thông tại các chỗ giao nhau. Dự án hiện đại hóa hệ thống này có tổng kinh phí gần 250 triệu korun. Trong khuôn khổ dự án, thành phố cũng sẽ xây dựng Trung tâm điều hành và thông tin giao thông, giúp quản lý và giám sát lưu lượng xe một cách hiệu quả hơn.
14 giờ trước
® 2020-2025 TAMDA MEDIA z.s. Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.
Ghi rõ nguồn TAMDAMEDIA.eu khi phát hành lại thông tin từ website này
pencil